Vanmiddag was ik live in de uitzending van “Lunchbox” bij Omroep Venlo. Deze uitzending is in de loop van de week terug te luisteren via deze link. (het betreft de uitzending van 15 april, eerste uur, start 15e minuut).

Het thema ging over de psychologische effecten van de corona crisis. In deze blog het onderwerp verder uitgelicht.

Wat doet de huidige coronacrisis met mensen ?

Het maakt mensen angstig en bezorgd. Angst over eigen gezondheid. Een hoestje kan al voor paniek zorgen. Maar ook angst om gezondheid van naasten. Familieleden die bij de kwetsbare risico groep horen. Ook finaniële zorgen over je baan die je misschien verliest of je zaak die zwaar weer verkeert. Velen voelen zich eenzaam. Er ontstaat stress, men heeft last van slaapproblemen en je kunt je somber of depressief voelen. Het algemeen geluksgevoel neemt wat af.

Social distancing doet dus wat met mensen: met name door gebrek aan sociale contacten en aanraking ontstaan de psychische klachten. Mensen hebben behoeften aan contact. Nu kunnen ze hun hobby niet meer uitvoeren of niet meer naar de sportschool. De uitlaatklep die ze nodig hebben is weggevallen. Je kan niet meer met vrienden een avondje uit.  Je werk is weggevallen of je bent thuis aan het werk. Dat maakt dat mensen een gevoel van doelloosheid ervaren en onzekerheid over de toekomst. Je komt niet echt los van thuis terwijl dat heel gezond is op zijn tijd.  Je weet niet hoe lang dit nog duurt en wat de gevolgen zijn.

Tegelijkertijd met deze afstand tot elkaar is er ook verbinding : we zitten met z’n allen in hetzelfde schuitje. Er is Verbroedering, saamhorigheid.  We moeten er samen maar het beste van maken en ons bij de situatie neerleggen. Op andere manieren contact zoeken met elkaar.

24u per dag bij elkaar op de lip, weinig ontspanningsmogelijkheden.

Relaties /gezinnen: onder druk maar ook extra aandacht voor elkaar , minder prikkels van buiten af. Samen een spelletje doen.

Belangrijk is het om goede afspraken te maken met elkaar: takenverdeling, ontspanningsmomenten  inlassen, pauzes nemen. Naar buiten op zijn tijd. Samen met de kinderen wat rek- en strek oefeningen doen, dansen door de kamer.  Niet de hele dag met werk en school bezig zijn. Afwisseling. Houd het zo luchtig mogelijk. Leg de lat niet te hoog voor jezelf en voor elkaar.

De dagelijkse structuur en ritme is veranderd, dat doet wat met mensen. Probeer structuur te creëren waar mogelijk.

Onderscheid werk-privé vervaagt. Wat betekent dit voor de dagindeling? Een hele uitdaging. Extra alert op zijn. Vaste tijden opstaan, aankleden etc. alsof je naar je werk of school gaat. Pauzes inlassen. Van te voren een plan maken. Hoe je dag of je week er uitziet.  Werk en school is voor velen de plek waar je loskomt van thuis. Waar je  sociale contacten onderhoudt met collega’s of medestudenten, en bezig bent met je ontwikkeling. We zijn sociale wezens. Dat zal nu voor velen nu een gemis zijn.

Eenzaamheid : voor velen herkenbaar,  sommigen zoals ouderen en zieken zijn hierin extra getroffen. Zoek andere manier van contact.

Belangrijk om extra op elkaar te letten nu. Dat kan ook van een afstandje.

Welke klachten kunnen mensen krijgen van zo’n situatie?

Klachten als somberheid, of prikkelbaarheid kunnen ontstaan. Somberheid of zelfs depressie. Gevoelens van eenzaamheid, labiliteit, lusteloosheid. Angsten en spanningen. Stress en slapeloosheid. Juist door zo op elkaars lip te zitten of door veel alleen te zijn. Sommigen gedijen prima hierbij: ze komen echt tot rust,voelen minder sociale druk en ervaren weinig prikkels en lijken meer te ontspannen. De dagelijkse sleur wordt doorbroken.

Wie is hier extra gevoelig voor?

Mensen die al te kampen hadden met problemen op psychisch gebied zijn  B.v. mensen met angstgerelateerde klachten. Of stressregelateerde klachten. Structuur en regelmaat is dan essentieel en juist voor deze groep mensen is dat nu een extra uitdaging.

Mensen die te maken krijgen met rouw en verlies hebben het extra zwaar nu omdat een normaal afscheid niet mogelijk is. Er kan sprake zijn van verstoorde rouw. Gezinnen met schoolgaande kinderen hebben het ook niet makkelijk. Ze ervaren een extra druk door de combinatie van thuiswerken en thuisonderwijs.

Maar feitelijk geldt het voor ons allemaal: er wordt nogal wat van ons gevergd: het hele leven ziet er anders uit nu, dat vergt aanpassing en geduld. We lopen hier allemaal op onze eigen manier tegen aan. De een mist zijn wekelijks kaartavondje, de ander mist het familiebezoekje en weer een ander mist het chillen met vrienden of het sporten.

Ptss : posttraumatisch stress syndroom : bij blootstelling aan langdurige stress en angst, traumatische ervaringen die niet goed verwerkt zijn kunnen later klachten ontstaan. Denk aan wisselende stemmingen, prikkelbaarheid, angstklachten, gespannenheid. Dat kan een grote impact krijgen op je leven. Belangrijk is als je op langere termijn psychische klachten ervaart, tijdig aan de bel te trekken. Vaak is er wat aan te doen. Loop er niet te lang mee rond. Ook al lijken de klachten in eerste instantie nog mild.

Hoe blijf je geestelijk fris? 

Regelmaat, structuur. Gezonde voeding, beweging en ontspanning. En je gevoelens uiten: delen met een ander, erover praten of van je af schrijven. Jezelf toestaan te voelen wat je voelt is ook uiten.  Erken je gevoelens en vecht er niet tegen. Ook je angsten en onzekerheden, of je gevoelens van eenzaamheid mogen er zijn. Door hier ruimte aan te geven wordt de lading vanzelf wel wat minder. En kun je het daarna makkelijker relatieveren of wat loslaten.

Je helpt een ander door te luisteren. Je hoeft geen oplossingen te bedenken. Er voor de ander zijn. Een luisterend oor een klankbord. Daarmee geef je de ander het gevoel : ik word gehoord. Dat is vaak al genoeg voor dat moment.

We hebben misschien de neiging te klagen. Of het juist te bagatelliseren. Nederlanders zijn nuchter en vaak goed in relativeren. Prima, als je dat kunt. Maar je mag ook best even stil staan bij wat de huidige situatie met je doet. Je eigen gevoelens mogen erkend worden! Ook al beseffen we bijvoorbeeld dat we blij zijn dat we zelf gezond zijn, de situatie brengt toch behoorlijk wat onrust of spanningen met zich mee. Negeer deze gevoelens niet, geef er ruimte aan, bespreek het met een ander, maar blijf er niet in hangen.

Wees niet te streng voor jezelf. Leg de lat niet te hoog!

Wat merken wij

Extra telefoontjes van mensen die toch wat angstiger zijn, zich wat meer zorgen maken of zich eenzaam voelen. Vaak is een kort telefonisch gesprek al voldoende iemand gerust te stellen. Een luisterend oor, een klankbord. In de therapie is het vaak ook aan de orde van de dag, terwijl andere problematiek soms naar de achtergrond lijkt te verdwijnen..

Hoe kijken wij aan tegen de thuis-isolatie, het is immers ook wel een groot psycho-sociaal experiment

Ik denk dat de mens tot veel in staat is: en beschikt over veerkracht en flexibilteit. Voor een aantal zal straks het normale leven vloeiend opgepakt worden. Voor een groot deel heeft de huidige situatie wellicht impact en gevolgen op langere termijn. De tijd zal dit moeten uitwijzen.

Feit wat nu al vast te stellen is dat de huidige situatie wat met mensen doen. Mensen reageerden in het begin door bv te gaan hamsteren. En al gauw volgde saamhorigheid.

Het virus, de crisis dwingt je om anders tegen dingen aan te gaan kijken. Een moment van zelfreflectie. Je kan niet meer naar een voetbalwedstrijd of een festival, je vakantie gaat niet door, je wordt gedwongen om je blik naar binnen te richten, je eigen kleine wereldje onder de loep te nemen. Alsof je met andere ogen kijkt naar dingen die vorig jaar nog vanzelfsprekend leken: met vrienden op een terrasje zitten, met de kinderen naar de speeltuin.

Je wordt op jezelf teruggeworpen en stelt je zelf de vraag: wie ben ik nu al die andere dingen wegvallen? En wat is er nu echt belangrijk in het leven? Wat doet er echt toe? Ben je in staat dit alles in perspectief te zien?

We gaan ons er enorm van bewust worden,  meer dan ooit , hoe belangrijk verbondenheid met elkaar is: die knuffel, die aandacht voor elkaar. Wij zijn immers sociale wezens en dat besef groeit nu met de dag.

Hoe blijf je geestelijk fris? 

Focus op positieve kanten

En kijken wat kan wel ipv wat kan niet

Accepteren ipv verzetten : mee met de stroom

Accepteren van de onzekerheden, angsten en andere nare gevoelens.

Beseffen dat je als mens heel sterk, veerkrachtig en flexibel bent: je kunt meer aan dan je denkt. Gebruik je creativiteit

Op elkaar letten: een steuntje in de rug bieden door naar de ander te luisteren zonder meteen een oplossing aan te dragen. Zorg voor dat klankbord voor elkaar

Het is hoe dan ook tijdelijk: er is een lichtpuntje aan het einde van de donkere tunnel.

Het mes snijdt aan 2 kanten. Het is de kunst om juist ook de positieve kanten te blijven zien. Houd vertrouwen!

Hoe doen wij ons werk in deze omstandigheden?

Videobellen of telefonische consulten. Mailen met cliënten.  Roeien met de riemen die we hebben. Ook wij moeten hierin creatief zijn. Natuurlijk de mogelijkheden zijn beperkt en niet voor iedereen realiseerbaar, niet alle sessies lenen zich hiervoor. Er worden afspraken geannuleerd. Maar we doen wat we kunnen met de mogelijkheden die we nu hebben.

Ook wij staan weer te popelen om ons werk op de oude vertrouwde manier uit te voeren, maar het is nu niet anders en we maken er het beste van. We vertrouwen erop dat het een tijdelijke situatie is en we straks weer als vanouds ons werk kunnen oppakken. Face-to-face, want dat is toch het fijnste.

Blijf gezond !

 

–